Naarmate mensen ouder worden, beginnen ze meer te klagen over pijn in hun spieren en gewrichten. Ze lijken stijf te worden naarmate ze ouder worden en van alledaagse bezigheden, zoals het bukken voor de ochtendkrant, kunnen ze pijn krijgen.
Zulke pijn kan zo hevig zijn dat ze er zeker van zijn dat het diep in hun botten begint. Maar de echte oorzaak van stijfheid en pijn ligt volgens onderzoek aan de Johns Hopkins Medical School niet in de gewrichten of botten, maar in de spieren en het bindweefsel die de gewrichten bewegen.
De wrijvingsweerstand die wordt gegenereerd door de twee wrijvende oppervlakken van botten in de gewrichten is verwaarloosbaar, zelfs in gewrichten die door artritis zijn beschadigd.
Flexibiliteit is de medische term die wordt gebruikt om het bewegingsbereik van een gewricht te beschrijven, van volledige beweging in de ene richting tot volledige beweging in de andere richting. Hoe groter het bewegingsbereik, hoe flexibeler het gewricht.
Als u voorover buigt bij de heupen en met uw vingertoppen uw tenen aanraakt, heeft u een goede flexibiliteit of bewegingsbereik van de heupgewrichten. Maar kunt u gemakkelijk voorover buigen met een minimale inzet van energie en kracht? De inspanning die nodig is om een gewricht te buigen is net zo belangrijk als het mogelijke bewegingsbereik.
Verschillende factoren beperken de flexibiliteit en het bewegingsgemak in verschillende gewrichten en spieren. In de elleboog en knie stelt de benige structuur zelf een duidelijke limiet. In andere gewrichten, zoals de enkel, heup en rug, beperken de weke delen – spieren en bindweefsel – het bewegingsbereik.
Het probleem van inflexibele gewrichten en spieren is vergelijkbaar met de moeilijkheid om een poort te openen en te sluiten vanwege een zelden gebruikt en roestig scharnier dat stroef is geworden.
Als mensen hun spieren en gewrichten niet regelmatig door hun volledige bewegingsbereik bewegen, verliezen ze een deel van hun potentieel. Daarom voelen deze mensen pijn als ze een gewricht proberen te bewegen na een lange periode van inactiviteit, en dat ontmoedigt verder gebruik.
Wat er vervolgens gebeurt, is dat de spieren verkorten door langdurig niet-gebruik en spasmen en krampen veroorzaken die irritant en extreem pijnlijk kunnen zijn. De immobilisatie van spieren, zoals onderzoekers hebben aangetoond met proefdieren, veroorzaakt biochemische veranderingen in het weefsel.
Er zijn echter ook andere factoren die spierpijn veroorzaken. Hier volgen er enkele:
- Te veel beweging
Heeft u altijd geloofd in het gezegde “No pain, no gain?” Als dat zo is, dan is het niet zo verwonderlijk als u al eens last hebt gehad van spierpijn.
Het probleem met de meeste mensen is dat ze te veel bewegen en denken dat dit de snelste en zekerste manier is om af te vallen. Totdat ze pijn krijgen, hebben ze de neiging om hun spieren en bindweefsel te negeren, ook al is dat wat het lichaam letterlijk bij elkaar houdt.
- Veroudering en inactiviteit
Bindweefsel verbindt spieren met botten door middel van pezen, verbindt botten met botten door middel van ligamenten en bedekt en verbindt spieren met omhulsels die fasciën worden genoemd. Met de leeftijd worden de pezen, ligamenten en fasciën minder rekbaar. De pezen, met hun dicht opeengepakte vezels, zijn het moeilijkst te rekken. De fasciae zijn het gemakkelijkst. Maar als ze niet worden uitgerekt om de beweeglijkheid van gewrichten te verbeteren, worden de fasciae korter, waardoor er overmatige druk ontstaat op de zenuwbanen in de spierfasciae. Veel pijn is het resultaat van zenuwimpulsen die langs deze onder druk staande zenuwbanen gaan.
- Immobiliteit
Pijnlijke spieren of spierpijn kunnen ondraaglijk zijn door de reactie van het lichaam op een kramp of pijn. In deze reactie, die de spalkreflex wordt genoemd, immobiliseert het lichaam automatisch een pijnlijke spier door hem te laten samentrekken. Zo kan een pijnlijke spier een vicieuze pijncyclus op gang brengen.
Eerst wordt een ongebruikte spier pijnlijk door training of door in een ongebruikelijke houding te worden gehouden. Het lichaam reageert dan met de spalkreflex, waardoor het bindweefsel rond de spier verkort. Dit veroorzaakt meer pijn en uiteindelijk doet het hele gebied pijn. Een van de meest voorkomende plekken voor dit probleem is de onderrug.
- Spasme theorie
In het fysiologielaboratorium van de Universiteit van Zuid-Californië zijn enkele mensen meer te weten gekomen over deze pijncyclus.
Met een of ander apparaat maten ze de elektrische activiteit in de spieren. De onderzoekers wisten dat normale, goed ontspannen spieren geen elektrische activiteit produceren, terwijl spieren die niet volledig ontspannen zijn een aanzienlijke activiteit vertonen.
In één experiment maten de onderzoekers deze elektrische signalen in de spieren van personen met sportblessures, eerst met de spier geïmmobiliseerd en vervolgens nadat de spier was uitgerekt.
In bijna alle gevallen verminderden oefeningen die de spier strekten of verlengden de elektrische activiteit en verlichtten ze de pijn geheel of gedeeltelijk.
Deze experimenten leidden tot de “spasme theorie”, een verklaring voor het ontstaan en voortduren van spierpijn zonder duidelijke oorzaak, zoals traumatisch letsel.
Volgens deze theorie raakt een spier die overbelast wordt of in een vreemde houding wordt gebruikt vermoeid, met spierpijn als gevolg.
Het is dus uiterst belangrijk om de beperkingen en capaciteit van de spieren te kennen om spierpijn te voorkomen. Dit toont aan dat er geen waarheid schuilt in het gezegde “Geen pijn, geen winst”. Waar het vooral om gaat is hoe mensen fit blijven door regelmatig te trainen met een normaal bereik in plaats van eens in de zoveel tijd maar volgens een strakke routine.